By Maria Kotrotsiou

15 July 2021

Το άρθρο αυτό γράφτηκε με αφορμή τη διάδοση του σχεδίου του E-SCHOOL “AdultMisinfo”, το οποίο αναπτύσσεται με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus. Το σχέδιο αυτό αποσκοπεί στην κατάρτιση ενηλίκων εργαζομένων με σκοπό την εκπαίδευση τους σχετικά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σκοπός είναι να καλλιεργήσουν την κριτική και αναλυτική τους σκέψη ως μέσο καταπολέμησης των ψευδών ειδήσεων και της παραπληροφόρησης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Με την έλευση των smartphones και των ηλεκτρονικών υπολογιστών τον 21^ο αι., η χρήση του διαδικτύου και η διάδοση των πληροφοριών έγινε κοινότυπη δραστηριότητα, σε αντίθεση με την πιο περιορισμένη χρήση τους στα τέλη του 20^ου. Ενώ αυτό το τεχνολογικό άλμα επέτρεψε την πρόσβαση στις μάζες και γέννησε τεράστια επιτεύγματα για την ανθρωπότητα, δημιούργησε επίσης ένα τεράστιο κενό στη σχετική εκπαίδευση, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι απέκτησαν τα μέσα για να αποκτήσουν πληροφορίες χωρίς να έχουν καμία εκπαίδευση για το πώς να τις φιλτράρουν. Επιπλέον, ένας τεράστιος αριθμός πολιτών δεν μπορεί να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ μιας επαγγελματικής και μιας ερασιτεχνικής πηγής μέσων ενημέρωσης, μιας αποδεδειγμένης είδησης ή μιας μηχανής φημών.

Οι κυβερνήσεις στην σημερινή ‘ψηφιακή’ εποχή βασίζονται όλο και περισσότερο στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την παροχή πληροφοριών στους πολίτες. Ωστόσο, στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, όπου σχεδόν ο μισός πληθυσμός ολοκλήρωσε το λύκειο πριν από την καθιέρωση του διαδικτύου, πόσο κατανοούν τα άτομα τον τρόπο με τον οποίο οι πληροφορίες επεξεργάζονται, χειραγωγούνται και τους παρουσιάζονται μέσω των επικοινωνιών που βασίζονται στο διαδίκτυο;

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η λανθασμένη πληροφόρηση μπορεί να αποβεί μοιραία. Κατά τους πρώτους 3 μήνες του 2020, σχεδόν 6.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο νοσηλεύτηκαν λόγω παραπληροφόρησης για τον Κορονοϊό, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ερευνητές λένε ότι τουλάχιστον 800 άνθρωποι μπορεί να πέθαναν λόγω παραπληροφόρησης που σχετίζεται με τον COVID-19. Στο ακραίο σημείο του, ο θάνατος μπορεί να είναι το τραγικό αποτέλεσμα αυτού που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ονομάσει “infodemic”, μια υπερβολική πληθώρα πληροφοριών – κάποιες ακριβείς, κάποιες όχι – που διαδίδονται παράλληλα με μια επιδημία ασθένειας. Οι ψευδείς πληροφορίες καλύπτουν το μεγαλύτερο φάσμα, από την απαξίωση της απειλής του COVID-19 μέχρι τις θεωρίες συνωμοσίας ότι τα εμβόλια θα μπορούσαν να αλλοιώσουν το ανθρώπινο DNA. Ωστόσο, δεν είναι κάτι καινούργιο, στην ψηφιακή εποχή μας οι πληροφορίες διαδίδονται σαν πυρκαγιά. Δημιουργούν ένα πρόσφορο έδαφος για την αβεβαιότητα. Η αβεβαιότητα με τη σειρά της τροφοδοτεί τον σκεπτικισμό και τη δυσπιστία, που είναι το τέλειο περιβάλλον για φόβο, άγχος, στιγματισμό, βίαιη επιθετικότητα και απόρριψη αποδεδειγμένων μέτρων δημόσιας υγείας – τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια ζωής. (Source: www.who.int)

Picture 2